Orgels

Vijf bespelers van de orgels in de hervormde kerkgebouwen van Werkendam hebben met elkaar een unieke cd opgenomen: Heden en Verleden. Alle ‘hervormde’ orgels van Werkendam zijn hierop te beluisteren, van de bekende Dorpskerk, Biesboschkerk, maar ook nog die van de kleine Biesboschkapel en zelfs van een orgel wat verwant is aan dat van kerk die opgeblazen werd in de Tweede Wereldoorlog.

Adriaan Arkeraats, Jaco van de Werken, Theo van Vuuren, Dik Dekker en Gerton Hoogewaard, de regelmatige bespelers van de orgels in de Dorpskerk en de Biesboschkerk, hebben meegewerkt aan deze cd. ‘Het idee ontstond eind 2003,’ vertelt Adriaan. ‘De Biesboschkapel zou worden verkocht, en dat gaf toch wat nostalgische gevoelens. Het leek me leuk om te laten horen hoe dat kleine orgel heeft geklonken.’ Drie dagen voor de overdracht van de kapel aan de nieuwe eigenaar zijn de opnames voor de cd gemaakt. Het orgel is daarna uit de kapel gehaald en opgeslagen. ‘Vervolgens bedachten we dat het dan ook mooi zou zijn om te laten horen hoe het orgel in de Dorpskerk klinkt,’ zegt hij. ‘Daarom zijn er een aantal opnames gemaakt van orgelbespelingen in deze kerk. Maar zoals bekend is die kerk met het orgel nog niet zo oud. Het orgel van de vorige hervormde kerk, die op dezelfde plaats stond, is verloren gegaan bij de verwoesting van de kerk in 1945. Dat orgel, uit 1865, was gebouwd door C.G.F. Witte, een bekende orgelbouwer. Van deze Witte zijn meerdere orgels bewaard gebleven, die allemaal ongeveer hetzelfde klinken, waaronder het orgel van de hervormde kerk in Buren. We kunnen er vanuit gaan dat het orgel in Werkendam ook zo geklonken heeft, en daarom zijn er voor deze cd opnames gemaakt in die kerk.

Biesboschkerk
Als laatste zijn ook opnames te beluisteren van het orgel in de Biesboschkerk in de Werkense Polder. Oorspronkelijk was bij de bouw van de kerk een orgel niet mee begroot. ‘Er was een orgelcommissie in het leven geroepen,’ vertelt Jaco, ‘die onderzocht of een nieuw pijporgel financieel haalbaar was.’ Navraag bij diverse orgelbouwers liet al snel zien dat het antwoord ‘nee’ moest zijn. Vervolgens werd nagedacht over de vraag of er dan één in fasen moest worden gebouwd, of dat moest worden gezocht naar een tweedehands orgel. ‘Gelukkig werd in diezelfde tijd in het Reformatorisch Dagblad een orgel te koop aangeboden door de Gereformeerde Kerk vrijgemaakt in Zuid-Laren,’ zegt Jaco. ‘Na een aantal aanpassingen kon het instrument worden aangekocht, en werd het bij de opening van de Biesboschkerk begin 2004 in gebruik genomen.’ De opnames van de cd Heden en Verleden hebben in totaal zo’n anderhalf jaar in beslag genomen. ‘Eerst wilden we een dubbel-cd uitbrengen,’ vertelt Adriaan, ‘maar dat bleek toch teveel van het goede.’ Achteraf zijn ze daar allemaal ook wel tevreden mee. ‘Wat er nu op staat is van goede kwaliteit,’ vindt Theo.

Presentatie
Er is gekozen voor een breed repertoire van herkenbare muziek, waarbij ongeveer de helft van de cd bestaat uit koraalmuziek. Iedere organist heeft zelf zijn stukken gekozen. ‘Uiteraard was er wel overleg,’ zegt Jaco, ‘maar er is vooral bekeken wat past bij het orgel wat werd bespeeld.’ De opbrengst van de cd, die 12,50 euro kost en verkrijgbaar is bij Dik Dekker, Kruisstraat 26 te Werkendam, is bestemd voor het afbetalen van het orgel van de Biesboschkerk. Daarnaast heeft het project nog een ander doel. ‘We hopen hiermee de mensen meer te betrekken bij de gemeentezang,’ zeggen de organisten. ‘Er wordt goed geluisterd, want we krijgen vaak reacties.’ Op 9 juni as. zal de cd officieel worden gepresenteerd tijdens een orgelavond in de Biesboschkerk. Er zal dan niet alleen muziek van de cd worden gespeeld. ‘We kiezen bewust ook voor andere stukken,’zegt Jaco, ‘om de mogelijkheden van het orgel te laten horen.’ Een vervolg op het project komt er niet, al zou er best wat meer mogen gebeuren op orgelgebied, vinden ze. ‘Wellicht is het leuk om een serie op te zetten van bespelingen op de diverse orgels van Werkendam,’ mijmert Jaco, ‘eventueel met andere instrumenten erbij.’ Wie weet wat er nog valt te verwachten!